Zakrzepowe zapalenie żył powierzchniowych

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych jest stosunkowo częstym powikłaniem przewlekłej niewydolności żylnej, przede wszystkim choroby żylakowej. Na szczęście w większości przypadków przebieg choroby jest łagodny i samoograniczający się, jednak nie zmienia to faktu, że dolegliwości niekiedy mogą być znaczne. [1]

• Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych – co to jest?
• Jak objawia się zakrzepowe zapalenie żył i jak je rozpoznać?
• Leczenie zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych – co to jest?

Zakrzepowe zapaleni żył powierzchownych podobnie jak przewlekła niewydolność żylna nie jest jedna konkretną chorobą, a raczej zbiorem dolegliwości. W przypadku ZZŻP punktem wspólnym jest obecność nasilonego stanu zapalnego w obrębie naczyń kończyn dolnych, któremu towarzyszą powikłania zakrzepowe. Na zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych składają się:

• zapalenie żylaków – zdecydowanie najczęstsza manifestacja ZZŻP (niemal 90% wszystkich przypadków). Do zapalenia żylaków dochodzi zwykle w przebiegu zaawansowanej choroby żylakowej. Zastój krwi w żyłach kończyn dolnych, zaburzenia mikrokrążenia oraz degradacja ścian żył znacząco zwiększają ryzyko zakrzepicy, która współtowarzyszy zapaleniu naczyń. W większości przypadków ten rodzaj zakrzepowego zapalenia żył rozwija się samoistnie, jednak należy pamiętać, że istnieją czynniki, które znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia żylaków. Są to np. długotrwałe przebywanie w jednej pozycji (np. podróż samolotem przez kilkanaście godzin), wysoka temperatura, ciąża czy uraz.
• zapalenie żyły niezmienionej żylakowo – rzadka postać ZZŻP, która dotyczy powstawania stanu zapalnego w żyłach niezmienionych żylakowo
• nawracające zapalenie żył powierzchownych – jest to niepokojący rodzaj zakrzepowego zapalenia żył. Współwystępuje z chorobami nowotworowymi lub innymi zespołami chorobowymi.
• ropne zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych – ta postać choroby rozwija się u chorych, którym towarzyszy utrzymująca się przez powyżej 72 godziny znaczna bakteriemia i to pomimo stosowania celowanej antybiotykoterapii.[1]

Jak objawia się zakrzepowe zapalenie żył i jak je rozpoznać?

Głównym i najbardziej dokuczliwym objawem jest ból w obrębie zajętej kończyny. Towarzyszy mu znaczy obrzęk i zaczerwienienie skóry. Żylaki objęte stanem zapalnym stają się wyczuwalne i twarde, ich ucisk nasila dolegliwości bólowe. Zwykle choroba przebiega bez objawów ogólnych, takich jak gorączka. Co niezwykle ważne zapalenie żył powierzchownych ma zwykle łagodny, samoograniczający się charakter. Bez wdrożenia leczenia choroba ustępuje w przeciągu kilku dni, a po kilku miesiącach dochodzi do przynajmniej częściowego ustąpienia procesu zakrzepowego i ponownej rekanalizacji żylaków.

Rozpoznanie zakrzepowego zapalenia żył stawia się na podstawie objawów klinicznych. W przypadku, gdy mamy do czynienia z postacią z obecnością cewnika w żyłach lub działaniem substancji drażniących, nie jest konieczne wykonywanie badań dodatkowych. W innych przypadkach należy wykonać USG kończyny dolnej ze szczególnym uwzględnieniem rejonów objętych zmianami zapalnymi. Dodatkowo w celu wykluczenia innych, uogólnionych stanów zapalnych można wykonać badania dodatkowe, takie jak OB, CRP czy morfologia krwi obwodowej wraz z rozmazem. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku zakrzepowego zapalania żył powierzchownych badania tego typu (OB., CRP, morfologia) zwykle nie ujawniają odchyleń od normy. [1]

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych

Leczenie ZZŻP zależy przede wszystkim od jego przyczyny. W przypadku zapalenia żył związanego z cewnikiem umieszczonym w  żyle obwodowej należy zaprzestać używania cewnika. W przypadku ropnego zakrzepowego zapalenia żył należy usunąć źródło zakażenia oraz włączyć antybiotykoterapię lekami wykazującymi aktywność biologiczną wobec gronkowców, paciorkowców i pałeczek. Antybiotykoterapia empiryczna powinna być zastosowana od początku trwania choroby, a po wykonaniu antybiogramu zastąpiona antybiotykoterapią celowaną. Dodatkowo każda postać zakrzepowego zapalenia żył wymaga leczenia objawowego, którym głównym celem jest walka z dolegliwościami bólowymi. W tym celu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz heparynę miejscowo w postaci żelu, aż do momentu ustąpienia dolegliwości. [1][2]