Przewlekła niewydolność żylna – co to jest ?

Przewlekła niewydolność żylna to jedna z najczęstszych chorób występujących w populacji Europejczyków. Dotyczy niemal 50% kobiet w krajach Europy Zachodniej. W Polsce występuje u 47% kobiet i 37% mężczyzn zgłaszających się do lekarzy. Dlatego też niezwykle ważne jest, by zrozumieć czym właściwie jest przewlekła niewydolność żylna i jak zmniejszyć ryzyko zachorowania. [1]

• Przewlekła niewydolność żylna – definicja
• Przewlekła niewydolność żylna – skąd się bierze?
• Patomechanizm rozwoju choroby żylakowej

Przewlekła niewydolność żylna – definicja

Przewlekłą niewydolnością żylną nazywamy zespół objawów powstałych w wyniku zaburzenia przepływu krwi żylnej w obrębie naczyń. Najczęściej dochodzi do występowania wstecznego przepływu krwi w żyłach (zaburzenia czynnościowe) lub powstawania malformacji w obrębie naczyń, takich jak zwężenia czy całkowita niedrożność (zaburzenia anatomiczne). Warto jednocześnie zaznaczyć, że przewlekła niewydolność żylna obejmuje, aż cztery jednostki chorobowe. Są to:

• choroba żylakowa  jest to najczęstsza kliniczna manifestacja przewlekłej niewydolności żylnej. Żylakiem nazywamy trwałe poszerzenie żyły powierzchownej do średnicy minimum 3
• zespół pozakrzepowy
• zespół objawów wynikających z zakrzepicy żył głębokich
• pierwotna niewydolność zastawek żylnych
• czyli wrodzone anatomiczne zaburzenia zastawek
• zespoły uciskowe – zespoły objawowe wynikające z mechanicznego ucisku żył powierzchownych lub głębokich [1][2]

Przewlekła niewydolność żylna – skąd się bierze?

Przewlekła niewydolność żylna jest chorobą cywilizacyjną. Największy wpływ na jej rozwój mają czynniki środowiskowe, jednak niezwykle istotne są również predyspozycje genetyczne. Do czynników ryzyka rozwoju tej niezwykle częstej choroby należą:

• wiek powyżej 40 roku życia
• płeć żeńska
• przebycie ciąży, przy czym zauważalna jest korelacja pomiędzy liczbą ciąż, a ryzykiem rozwoju choroby
• skłonności dziedziczne – w przypadku, gdy oboje rodziców cierpią z powodu przewlekłej choroby żylnej ryzyko zachorowania wynosi aż 89%! Jeżeli choroba żylakowa dotyczy tylko jednego rodzica, ryzyko oscyluje wokół 40%
• czynniki środowiskowe i tak zwany „styl życia” – jest to najszersza grupa czynników wpływających na zwiększenie ryzyka rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej. Mowa tu przede wszystkim o zbyt małej aktywności fizycznej oraz nieodpowiedniej diecie, co skutkuje rozwojem otyłości. Dodatkowo niezwykle ważna jest dzienna aktywność, np. w pracy. Pozostawanie długo w jednej pozycji (np. praca siedząca lub stojąca) znacząco zwiększa ryzyko występowania PNŻ. [1][2][3]

Patomechanizm rozwoju choroby żylakowej

Wiemy już czym jest przewlekła niewydolność żylna oraz znamy jej czynniki ryzyka. Jak jednak dochodzi do powstawania choroby żylakowej? Podstawowym mechanizmem jej rozwoju są zaburzenia mikrokrążenia i makrokrążenia. Pozostawanie długo w jednej pozycji, zaburzenia anatomiczne żył itd. prowadzą do postawania zastoju żylnego. Zalegająca w obrębie kończyn dolnych krew żylna z czasem skutkuje rozwojem przetok tętniczo-żylnych. To z kolei powoduje zmiany warunków panujących w tętnicach na podobne do tych jakie panują w żyłach (proces ten nazywany jest wenulizacją tętniczek). Wszystkie te czynniki doprowadzają do rozwoju stanu zapalnego w obrębie ścian naczyń i tkanki podskórnej oraz w mechanizmie błędnego koła nasilają zastój krwi w krążeniu żylnym. Do tego dochodzą jeszcze zaburzenia anatomiczne zastawek żylnych w kończynach. W efekcie niewydolne, przepełnione oraz poddane reakcjom zapalnym żyły ulegają poszerzeniu tworząc charakterystyczne „żylaki”. Bardzo często pacjenci sami mogą oglądać postęp choroby. W jej wczesnej fazie na kończynach zaobserwować można obecność tzw. teleangiektazji, czyli poszerzenia żyłek śródskórnych oraz drobnych żyłek siateczkowatych. Dopiero z czasem pojawiają się dalsze objawy, takie jak uczucie ciężkości kończyn dolnych i poczucie ich „nadmiernej pełności”, obrzęki, bolesne krucze łydek (zwłaszcza nocą), czy ostatecznie same żylaki. [1][2][3]