Obrzęki pochodzenia żylnego a chłonny – czym się różnią?

Obrzęki kończyn dolnych mogą mieć dwa podstawowe pochodzenia: żylne i limfatyczne. Obrzęki żylne są efektem chorób serca, wątroby czy nerek, a limfatyczne są spowodowane uszkodzeniem lub zaburzeniami drożności naczyń chłonnych. Jak odróżnić te dwa rodzaje obrzęków? [1]

• Obrzęki pochodzenia żylnego
• Obrzęki pochodzenia limfatycznego

Obrzęki pochodzenia żylnego

Większość obrzęków, występujących na kończynach dolnych jest pochodzenia żylnego. Ich tworzenie się jest związane przede wszystkim ze zwiększeniem ciśnienia żylnego w naczyniach nóg. Ponadto mogą być także efektem zmniejszenia ilości białek, głównie albumin na skutek ich nadmiernej utraty przy chorobach nerek lub zmniejszenia syntezy przy niewydolności wątroby. [1][3][4] Obrzęki pochodzenia żylnego są miękkie i z reguły obustronne. Mają charakter ciastowaty, czyli po ich naciśnięciu palcem, pozostaje ślad, który powoli zanika. Lokalizują się na najniżej położonych partiach ciała, czyli na stopach i podudziach u pacjentów chodzących i w okolicy lędźwiowej u pacjentów leżących. [1] Leczenie obrzęków pochodzenia sercowego opiera się głównie na odwadniającym leczeniu farmakologicznym za pomocą leków moczopędnych. Niezwykle istotna jest także terapia uciskowa, czyli kompresoterapia za pomocą specjalnych podkolanówek i pończoch, które generują najsilniejszy ucisk w najniższych partiach i nieco mniejszy wyżej, co wspomaga proces odpływu zalegającej krwi z kończyn dolnych do głównych naczyń żylnych, odprowadzających ją później do serca. [1]

Obrzęki pochodzenia limfatycznego

Obrzęki limfatyczne, nazywane także chłonnymi dotyczą głównie tkanki podskórnej. Powstają na skutek zaburzenia drożności naczyń chłonnych, czy to przez ich ucisk z zewnątrz czy przez zwłóknienie ścian naczyń. Towarzyszą stanom zapalnym skóry, tkanki podskórnej czy węzłów chłonnych. Klasycznym przykładem jest tu nawracająca róża, czyli choroba zakaźna wywołana paciorkowcami. Występują także u pacjentów po usunięciu węzłów chłonnych np. ze względów onkologicznych. Inną typową przyczyną obrzęków chłonnych są infekcje pasożytnicze, np. filarioza, w których  larwy poruszają się właśnie drogami naczyń chłonnych, ograniczając ich drożność. [1][2] Najważniejszą cechą odróżniającą tego typu obrzęki o tych pochodzenia żylnego jest jednostronność. Zapalenie czy nowotwór z reguły toczą się tylko na jednej kończynie. Ponadto obrzęki chłonne mają charakter ciastowaty jedynie przejściowo i szybko ulegają znaczącemu stwardnieniu. Obrzęk jest również bardzo masywny, skóra staje się napięta i  błyszcząca, niemożliwe jest jej schwytanie w fałd. [1] Podstawową metodą terapii obrzęków limfatycznych jest tzw. drenaż limfatyczny. Jest to technika masażu, który polega na mechanicznym odprowadzeniu zalegającej chłonki stopniowo coraz wyżej, aż do większych naczyń chłonnych. Zabieg trwa nawet kilkadziesiąt minut. Można też, podobnie jak w obrzękach pochodzenia żylnego, zastosować kompresoterapię. [1]